Młodzi bogowie na emeryturze

Temat coraz to częściej pojawia się w komentarzach nie tylko do mojego bloga. Coraz to częściej zastanawiamy się jak będziemy żyć na emeryturze. Zagramy w szachy jak Panowie na zdjęciu?

Ostatnie wiadomości w mediach są coraz bardziej przerażające. ZUS wypłaci zaledwie 30% naszej ostatniej pensji… A płacić prawdopodobnie na ZUS będziemy jeszcze więcej, bo podatki zostaną jeszcze zwiększone. Gdy ma się już 40 lat emerytura wydaje się coraz bliższa. I nie ważne czy będzie to za 20 czy 30 lat. Czasu na oszczędzanie i inwestowanie jest coraz mniej. Niepewność związana z ZUSem i z OFE nie służy nam na pewno. Jeszcze niedawno nas przekonywano, że im więcej składek do ZUSu wpłacimy tym więcej będzie wynosić nasza emerytura. Dzisiaj coraz częściej słyszymy, że wpłacone składki nie będą mieć żadnego znaczenia, bo każdy dostanie emeryturę minimalną, socjalną. Nie rozumie tylko, dlaczego chcą pobierać z naszych pensji w nowym jednolitym podatku jeszcze większą część na te składki. Uczciwiej by było, że płacimy wszyscy równo, otrzymujemy równo, a to co więcej zarabiamy sami zagospodarujemy i bezpiecznie zainwestujemy na kilkadziesiąt lat. Nie dostajemy jednak takiego wyboru.

Pewne jest już raczej , że nie będziemy w stanie normalnie żyć po przejściu na emeryturę wyłącznie ze środków które ZUS nam zaoferuje. Możemy oczywiście, jeśli zdrowie na to pozwoli, pracować do końca życia…. Ale chyba nie o to większości nam chodzi. Drugą możliwością jest posiadanie takich środków finansowych, które zapewnią nam godne, spokojne życie. To co mówi teoria finansów, to zacznijmy oszczędzać jak najwcześniej. Najlepiej od pierwszej pensji odkładajmy pieniądze. I wtedy efekt procentu składanego, którym ponoć zachwycał się Einstein , może przynieść niesamowity efekt. Odsetki rosną bowiem wykładniczo. Gdybyśmy przez 30 lat co miesiąc odkładali 200 zł uzbieralibyśmy 72.000 zł, a gdybyśmy je lokowali na roczną lokatę z oprocentowaniem 5% to nawet po zapłaceniu podatku Belki nasz kapitał zwiększyłby się do 138.711,30 zł. A możemy odkładać znacznie dłużej i większe kwoty, choćby tylko w niektórych miesiącach. Wyliczenia zaczerpnęłam ze strony czytosieoplaca.pl

Niestety wielu z nas ma znacznie mniej czasu na zabezpieczenie sobie tych środków. A gdy jeszcze zerkniemy do ankiety OECD, i zobaczymy, że tak naprawdę nie widzimy powodu żeby oszczędzać i nie umiemy tego zrobić, to problem robi się jeszcze większy. Najpierw musimy się nauczyć systematycznego oszczędzania, dobrze byłoby wyrobić sobie ten nawyk. Aby zacząć odkładać na przyszłość musimy zacząć planować nasz comiesięczny budżet.  A potem nauczyć się zabezpieczenia odłożonych pieniędzy, tak żeby nie traciły na wartości, a może nawet zarabiały. Dzisiejsze niskie stopy procentowe nie dają dużo zarobić, ale jednak otrzymujemy więcej niż wynosi inflacja (pewno deflacja lada chwila się skończy). Polacy jednak najczęściej swoje pieniądze przechowują na nieoprocentowanych rachunkach bankowych. Czasami tylko na lokatach i rachunkach oszczędzam.

Inne metody coś nie najlepiej nam się kojarzą, nasza historia zna przykłady, choćby obligacji przedwojennych , których ludzie nigdy nie mogli wykupić. Tuż po zakończeniu komunizmu próbowano nas przekonać do ubezpieczeń na życie, sama miałam polisę Pioneera. Niestety w momencie gdy była konieczność, by przestać je opłacać traciło się wszystko, albo prawie wszystko. Mieliśmy też słynne książeczki mieszkaniowe, gdzie rodzice odkładali pieniądze dla dzieci. Przyszła gigantyczna inflacja (kilkaset procent) i straciły zupełnie swoją wartość. Później pojawiły się  polisolokaty, czyli długoterminowe ubezpieczenie z funduszem, ale z gigantycznymi kwotami za ich wcześniejsze zerwanie. Pomysły były dobre, ale niestety warunków nie dostosowano do zmieniającej się rzeczywistości. Były zbyt mało elastyczne. Później rządzący zafundowali nam reformę emerytalną wraz z  III filarem, niestety na III nas nie bardzo umieli namówić, a II po kilkunastu latach nam prawie zabrali. Jego resztki pewno znikną lada moment w przepastnym worku bez dna w ZUS.  Polacy stracili więc zaufanie do instytucji i bankowych i państwowych, które przyczyniły się do tych perturbacji.  Niestety mam złą wiadomość, dzisiaj nie mamy wyboru, musimy komuś zaufać, może z większą dozą zaufania do siebie i przygotować się samemu do przejścia na emeryturę.

Najłatwiejszą możliwością zapewnienia sobie dostatniego życia na starość jest posiadanie dochodu pasywnego, najłatwiejszą dla tych którzy mają pieniądze…. Posiadanie mieszkań na wynajem, oczywiście bez zaciągniętego na nie kredytu, czy dobrze prosperującej firmy, zapewni dopływ środków, również na emeryturze. Będzie tak  też gdy otrzymywać będziemy odsetki z lokat od wielkich kwot (może jakiś spadek?). A może kiedyś państwo nam zafunduje Bezwarunkowy dochód podstawowy, pomysł na szczęśliwe życie?

Dla większości z nas są te możliwości niedostępne, musimy włożyć znacznie więcej wysiłku w swoje przyszłe bezpieczeństwo.

Zacznijmy oszczędzać, żeby móc cokolwiek odłożyć. Widzieliście pewno reklamę Prudential’a o młodych bogach? Reklama, która jest nachalna, ale chyba tak trzeba, żeby na nią zwrócić uwagę. Nie chcę teraz pisać o produkcie, który oferują, o tym parę słów poniżej. Chodzi mi o samo obudzenie naszego myślenia. Bardzo ciekawie mają zrobioną stronę internetową. Między innymi , możemy sprawdzić ile powinniśmy oszczędzać miesięcznie, żeby wystarczyło nam na emeryturze. Zerknijcie. Im macie mniej lat tym będzie wam łatwiej, ale… musicie systematycznie co miesiąc przez całe życie, do 67-roku życia odkładać tyle ile wam się pokaże….  Poniżej przykład dla osoby 35-letniej, która chce na emeryturze przez 15 lat otrzymywać dodatkowo 1000 zł.

Oszczędzanie dla jednych jest proste, dla innych bardzo trudne. I nie myślę tu o wielkości pensji, choć ma ona znaczenie, ale o mentalności, podejściu do życia. Oszczędzanie oznacza, że przeważnie musimy wydawać mniej niż byśmy chcieli. Musimy wydawać mniej niż zarabiamy. A tego nie lubimy, jesteśmy narodem, który nienawidzi gdy go do czegoś się zmusza, a tak często oszczędzanie jest odbierane. Tym czasem musimy zmienić sposób myślenia, podejście. Inaczej nasza jesień życia na pewno nam się nie spodoba. O tym, że sami jesteśmy wrogami własnych pieniędzy już pisałam na blogu.

Jak już uda nam się cokolwiek odłożyć, nie trzymajmy tych pieniędzy ani w skarpecie, ani na nieoprocentowanym rachunku, przynajmniej pomyślmy o rachunku oszczędzam. A jak kwota się jakaś okrągła uzbiera przerzućmy na jakąś dobrą lokatę. Czy warto oszczędzać na lokacie?

Mając oszczędności musimy zadbać o dwie rzeczy: o ich bezpieczeństwo, a także o utrzymanie ich wartości, a nawet o realnym zwiększaniu ich wartości. Bezpieczeństwo do kwoty 100.000 euro na osobę, w jednym banku, na ten moment daje nam BFG. Dopóki jest nasze państwo wypłacalne środki są niezagrożone. Trudniej z drugim warunkiem, tak naprawdę oszczędności długoterminowe, bo tak je musimy nazwać powinny na siebie zarabiać. Lokaty kokosów nam nie zagwarantują, zawsze coś, ale dobrze byłoby znaleźć coś innego. Lokaty długoterminowe są też przeważnie lepiej oprocentowane niż te krótkie. Gdy już wiemy, że tych pieniędzy nie ruszymy warto pomyśleć o dłuższej lokacie. Kolejnym bezpiecznym instrumentem są  obligacje skarbu państwa. Te mają przeróżne terminy od 2 do 12 lat. Może warto zwrócić uwagę też na dopiero co wprowadzane obligacje rodzinne. Możemy też środki odkładać w dwóch rodzajach IKE (indywidualne konto emerytalne) i IKZE (indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego) – nie można tam mieć zbyt dużych kwot, bo są ustalone limity roczne (na 2016 r. IKE -12.165 zł, IKZE – 4866 zł) ale oba konta dają nam preferencje podatkowe, więc zarabiamy jakby podwójnie. Konta mogą inwestować w różny  sposób, warto to sprawdzić zanim się podpisze umowę. Przygotuję artykuł bardziej szczegółowy na ich temat.

Innym sposobem zabezpieczenia wartości naszych oszczędności na przyszłość może być ubezpieczenie na życie połączone z długoterminowym oszczędzaniem (choćby Prudentrial). Instrument podobny do słynnych polisolokat, warunki jednak już się trochę zmieniły. Jest to połączenie ubezpieczenia z … kontem inwestycyjnym. Ten dziwny twór powstał jako efekt wprowadzenia podatku Belki od oszczędności . Taki instrument zadziała jako ubezpieczenie i jako fundusz inwestycyjny.  W razie naszej wcześniejszej śmierci najbliżsi otrzymają pieniądze, albo gdy my już zdecydujemy, że nazbieraliśmy wystarczającą kwotę, możemy z niej zacząć korzystać. Jego zaletą jest to, że możemy wybrać jak agresywnie chcemy inwestować, a gdy zmienimy naszą strategię, nie zapłacimy w tym momencie podatku Belki, będzie naliczany dopiero na końcu, gdy wybierzemy środki od uzyskanych zysków. Minusem jest to, że firmy ubezpieczeniowe pobierają prowizję za zarządzanie, oprócz tych prowizji, które pobierają fundusze inwestycyjne.

I tak przeszliśmy z bezpiecznych lokat do instrumentów bardziej ryzykownych. Zarabianie na lokatach nie jest wielkie, dlatego przy długookresowym (co najmniej 5-10 lat) oszczędzaniu, a właściwie już inwestowaniu, trzeba pomyśleć o tym, żeby część oszczędności ulokować w bardziej ryzykownych instrumentach, jak choćby funduszach inwestycyjnych. I tu bardzo ważna zasada, a mianowicie taka, że zawsze powinniśmy dywersyfikować miejsce „przechowywania” naszych oszczędności. Jest takie stare powiedzenie, żeby nigdy wszystkich jajek nie wkładać do jednego koszyka, innymi słowy nigdy nie inwestujmy 100% naszych oszczędności  w ten sam (bądź podobny) instrument, czy w tej samej instytucji. Podzielmy je co najmniej na 4 części. Dzięki temu ryzyko jest bardziej rozproszone, ewentualne straty będą mniejsze. Im większa dywersyfikacja tym lepiej.

Fundusze inwestycyjne mogą inwestować mniej lub bardziej bezpiecznie. Najbezpieczniejsze są fundusze pieniężne, najbardziej ryzykowne akcyjne. Im większe ryzyko tym większa szansa na większy procent zysku, ale niestety również na większą stratę. Do niedawno mówiono, że przy długookresowym inwestowaniu w akcje zawsze się zarobi. Niestety ostatnie lata nie potwierdzają tej reguły. Ja osobiście bałabym się polskiej giełdy. Niepewność związana z OFE, które są jednym z największych inwestorów naszej giełdy, a także niepewność co do zachowań spółek państwowych (możliwość zaprzestania lub znacznego zmniejszenia wypłacanych dywidend) to ryzyko zwiększają. Dlatego inwestycje w polskie fundusze inwestujące na rodzinnym rynku zostają tylko te bezpieczne – pieniężne. Warto polecić fundusze parasolowe, są to takie fundusze, które skupiają inne fundusze, bardziej lub mniej ryzykowne. Dzięki temu, że są jakby „zrzeszone” w jednym portfelu, możemy w trakcie inwestycji zmieniać, w których z ich członków chcemy inwestować. Tu też nie płacimy podatku Belki w momencie zmiany, lecz dopiero na końcu w chwili wykupu jednostek i osiągnięciu oczywiście zysku. A ewentualne straty w trakcie trwania inwestycji pomniejszają nam zrealizowane zyski, zapłacimy więc mniejszy podatek niż gdyby inwestycje były odrębnie przeprowadzone.

Gdy mamy dom albo mieszkanie, możemy (być może) skorzystać będąc na emeryturze z kredytu odwrotnego. Bank przejmuje nasze lokum po śmierci, a my dostajemy dodatkową wypłatę co miesiąc. Na razie ustawa w tym temacie zdaje się nie powstała, nie wiadomo więc co będzie za kilkadziesiąt lat….

Co nam więcej pozostaje? Zabrać się za nasze finanse, przeanalizować je dokładnie, wprowadzić korekty w nasze przyzwyczajenia i zacząć naprawdę oszczędzać, a potem gdy już będzie co inwestować, inwestujmy żeby pomnożyć zgromadzone środki. Od czego zaczynacie? Może od spisania wszystkich wydatków stałych, czy na pewno wszystkie są nam niezbędne? Czy nie można mieć czegoś taniej? A może od analizy wydatków na jedzenie? Parę podpowiedzi znajdziecie w jednym z moich wcześniejszych tekstów. Dopadł mnie GUS

I jeszcze jedna zasada, oszczędność to nie jest to ile mniej wydaliśmy, np. gdy taniej kupiliśmy kilogram jabłek, powiedzmy o 1 zł… To nie będzie oszczędność, jeśli tą złotówkę wydamy na coś innego… Jeśli ją wrzucimy do jakiejś „skarbonki” to wtedy będzie prawdziwą oszczędnością.

Musimy się zmierzyć z tematem. Im wcześniej tym lepiej, tym łatwiej będzie zapewnić sobie godne życie. Niestety nie mamy szans na bezwarunkowy dochód podstawowy od państwa, musimy o siebie zadbać sami. Kto mi kiedyś powiedział, że jego emeryturą są dzieci… Coś w tym jest.

Jakie macie przemyślenia na temat własnej emerytury? Oszczędzania? Uporządkowania finansów? Podzielcie się nimi proszę. Jeśli jakiś temat poruszony w poście chcielibyście, żebym rozwinęła dajcie proszę znać w komentarzach. Każdy Wasz komentarz jest dla mnie bardzo ważny, daje mi informację, że piszę dla prawdziwych, żywych ludzi.